ปฏิกิริยาการแตกสลาย (cracking or pyrolysis) เป็นปฏิกิริยาที่ทำให้แอลเคนโมเลกุลใหญ่ๆ สลายตัวกลายเป็นโมเลกุลที่เล็กลง โดยการเผาแอลเคนในภาชนะที่อุณหภูมิประมาณ 400-600 0 C พร้อมทั้งมีตัวเร่งปฏิกิริยา ปฏิกิริยาเคมีของแอลคีน 1. ปฏิกิริยาการเผาไหม้ แอล คีนติดไฟได้ง่าย เป็นปฏิกิริยาคายความร้อน ที่บรรยากาศปกติจะเกิดเขม่าหรือมีควัน แต่ถ้าเผาในบริเวณที่มีออกซิเจนจำนวนมากเกินพอจะเกิดปฏิกิริยาสมบูรณ์ไม่มีเขม่าได้ CO 2 และ H 2 O ซึ่งเขียนเป็นสมการทั่วไปได้ในทำนองเดียวกับ แอลเคน 2. ปฏิกิริยาการเติมหรือปฏิกิริยาการรวมตัว (addition reaction) แอลคีนสามารถเกิดปฏิกิริยาการเติมได้ง่ายตรงบริเวณพันธะคู่ ซึ่งเขียนเป็นสมการทั่วไปได้ดังนี้ MX = HCl, HBr, Cl 2, Br 2, …… ปฏิกิริยาการเติมนี้มีชื่อเรียกต่างๆ กันตามชนิดของ MX ที่ใช้ บางปฏิกิริยาไม่ต้องใช้ตัวเร่งปฏิกิริยา แต่บางปฏิกิริยาต้องใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาจึงจะเกิดได้ดี 2.
ปฏิกิริยาเคมีของแอลเคน โดยทั่วๆ ไปแอลเคนเป็นสารประกอบที่ค่อนข้างเฉื่อย เกิดปฏิกิริยากับสารเคมีต่างๆ ที่อุณหภูมิห้องช้า จึงได้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า พาราฟิน (parafin) ซึ่งมาจากภาษาละตินคือ parum affinis ซึ่งหมายถึงไม่ถูกทำลายด้วยกรด เบส ตัวออกซิไดส์ หรือตัวรีดิวซ์ จึงไม่เหมาะแก่การทดลองในห้องปฏิบัติการ แต่ในกระบวนการทางอุตสาหกรรมสามารถทำให้เกิดปฏิกิริยาได้ เนื่องจากแอลเคนเป็นสารประกอบของคาร์บอนที่อิ่มตัวจึงไม่เกิดปฏิกิริยาการเติม แต่จะเกิดปฏิกิริยาการแทนที่โดยมีปฏิกิริยาที่สำคัญดังนี้ 1. ปฏิกิริยาการเผาไหม้ (combustion oxidation) เมื่อแอลเคนทำปฏิกิริยากับออกซิเจนจะติดไฟได้ง่าย ไม่มีเขม่าและคายความร้อนมากซึ่งเป็นเหตุผลหนึ่งที่ใช้แอลเคนเป็นเชื้อเพลิง เขียนเป็นสมการทั่ว ๆ ไปได้ดังนี้ C x H y + ( x +)O 2 ® xCO 2 + H 2 O เช่น C 5 H 12 + 8O 2 ® 5CO 2 + 6H 2 O + heat 2C 2 H 6 + 7O 2 ® 4CO 2 + 6H 2 O + heat 2.
5 hydroxylation หรือ glycol formation แอลคีนสามารถฟอกจางสีหรือทำปฏิกิริยากับสารละลาย KMnO 4 ที่เจือจางและเย็นจัดในกรดได้ผลิตภัณฑ์เป็นไกลคอล (glycol) นอกจากนี้ยังได้ตะกอนสีน้ำตาลเข้มของ MnO 2 เกิดขึ้นด้วย ปฏิกิริยาการฟอกสีของ KMnO 4 ใช้ทดสอบสารประกอบไฮโดรคาร์บอนไม่อิ่มตัว เช่น แอลคีนและแอลเคนได้ เรียกว่า Baeyer test for unsaturation ซึ่งใช้ทดสอบแอลเคนและแอลคีนได้ ถ้าเป็นแอลเคนจะไม่ฟอกสี KMnO 4 แต่ถ้าเป็นแอลคีนจะฟอกสีได้ 2. 6 Ozonolysis แอลคีนสามารถทำปฏิกิริยากับโอโซน (O 3) โดยมีกรดและ Zn อยู่ด้วยได้แอลดีไฮด์ หรือคีโตน 3.
ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนปฏิกิริยาการเกิดพอลิเมมอร์(Polymerization)CH2=CH2+CH2=CH2+...... [] –CH2–CH2–n (monomer) (polymer) Clตัวอย่างพอลิเมอร์ [ –CH2–CH–n] [ –CF – –CF] 2 2 n polyvinylchloride polytetrafloroethylene (PVC) (Teflon) 22. สารประกอบแอลไคน์แอลไคน์(Alkynes) มีสตรทั่วไป CnH2n-2 ูจัดเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนประเภทไม่ อิ่มตัว(Unsaturated hydrocarbon)พันธะระหว่างคาร์บอนอะตอมในโมเลกุลมีพันธะ สาม() และเป็นหมู่ฟังก์ของแอลไคน์มีทั้งโครงสร้างที่เป็นโซ่เปิด(โซ่ตรงและโซ่กิ่ง) และโซ่ปด ิโครงสร้างที่เป็นโซ่ปดเรียกว่าไซโคลแอล ิ 23. สมบัต ข องแอลไคน์ ิ Alkynes(CnH2n-2) จุดหลอมเหลวและจุดเดือดของแอลเคนโซ่ตรงบางชนิด สูตรโมเลกุล จุดหลอมเหลว(°C) จุดเดือด(°C) C2H2 -80. 8* -84. 0** C3H4 -102. 7 -23. 2 C4H6 -125. 7 8. 0 * จุด หลอมเหลวภายใต้ค วามดัน **อุณ หภูม ิท ี่เ กิด การระเหิด ข้อมูลจาก: เคมี เล่ม๕ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 24. สมบัต ข องแอลไคน์ ิ Alkynes(CnH2n-2) จุดหลอมเหลวและจุดเดือดของแอลไคน์โซ่ตรงบางชนิด สูตรโมเลกุล จุดหลอมเหลว(°C) จุดเดือด(°C) C5H8 -105. 7 40. 2 C6H10 -131.
การเผาไหม้สมบูรณ์ (Complete combustion) ใน บท เคมีอินทรีย์ (Organic Chemistry) คืออะไร? - YouTube
Successfully reported this slideshow. Upcoming SlideShare Loading in … 5 × 1. ใบงานที 9. 1 เรือง ปฏิกิริยาการเผาไหม้ คําชีแจง เติมข้อมูลทีเหมาะสมลงในช่องว่าง 1. ปฏิกิริยาการเผาไหม้เกิดจาก........................................................................................................ 2. การเปลียนแปลงพลังงานของปฏิกิริยาการเผาไหม้คือ................................................................. 3. ปฏิกิริยาการเผาไหม้ของเชือเพลิงมี 2 ประเภท คือ.............................................................................................................................................................................................................................. 4. การเผาไหม้อย่างสมบูรณ์ หมายถึง...................................................................................................................................................................................................................................................... 5. การเผาไหม้ทีไม่สมบูรณ์ หมายถึง....................................................................................................................................................................................................................................................... 6.
8 63. 5 C7H14 -119. 0 93. 6 C8H16 -101. 7 121. 3 ข้อมูลจาก: เคมี เล่ม๕ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 15. สมบัต ข องแอลคีน ิ Alkanes(CnH2n) แนวโน้มจุดหลอมเหลวและ จุดเดือดสูงขึ้นตามจำานวน คาร์บอนอะตอมที่เพิ่มขึ้น เป็นโมเลกุลไม่มีขั้ว ไม่ ละลายนำ้า ความหนาแน่นน้อยกว่านำ้า 16. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนปฏิกิริยาการเผาไหม้(Combustion) C6H12+ 9O2 6CO2 + 6H2Oปฏิกิริยาการเติม(Addition)การเติมแก๊สไฮโดรเจน(Hydrogenation) (CH3)2C=CH2 + H2 (CH3)2CH-CH3 Ni/Pd/Pt Ni/Pd/Pt + H2 17. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนการเติมแฮโลเจน(Halogenation) CH3CH=CHCH3+Cl2 CH3CH-CHCH3 Cl Cl Br + Br2 Br 18. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนการเติมไฮโดรเจน เฮไลด์(Hydrohalogenation) CH2=CH2 + HCl CH3-CH2-Cl BrCH3CH=CH2+HBr CH3CH-CH2-H + CH3CH2CH2-Br กฎของ Markonikov (เกิดน้อย) 19. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนการเติมนำ้า(Hydration) CH2=CH2 + H2O H2SO4 CH3CH2OH OH H SOCH3CH=CH2 + H2O 2 CH3CHCH3 + 4 CH3CH2CH2OH (เกิดน้อย) 20. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลคีนปฏิกิริยาออกซิเดชัน(Oxidation) +KMnO4+H2O +MnO2+KOH ไกลคอล(Glycol) ปฏิกิริยานี้ใช้ทดสอบแอลคีน เรียกว่า Baeyer test เกิดได้ดีในสารละลายที่เป็นกลางหรือเบส 21.
ทดสอบการฟอกสี Br 2 /CCl 2 แอลคีนจะฟอกสีของ Br 2 ได้ทั้งในที่สว่างและที่มืดในขณะเกิดปฏิกริยาจะไม่มีฟองก๊าซ HBr เกิดขึ้น 2. ทดสอบการฟอกสีสารละลาย KMnO 4 แอลคีนจะฟอกสีของสารละลาย KMnO 4 ที่เจือจางและเย็น 3. ทดสอบการรวมตัวกับ H 2 SO 4 แอลคีนจะทำปฏิกิริยากับ H 2 SO 4 ที่เข้มข้นและเย็น ได้สารละลายเนื้อเดียวและเป็นปฏิกิริยาคายความร้อน 4. ทดสอบการเผาไหม้ ที่บรรยากาศปกติการเผาแอลคีนจะมีเขม่าเกิดขึ้น ปฏิกิริยาเคมีของแอลไค น์ แอลไคน์มีพันธะสามซึ่งเป็นสารประกอบไม่อิ่มตัว จึงเกิดปฏิกิริยาการเติมคล้ายแอลคีน ปฏิกิริยาของแอลไคน์ที่สำคัญ ได้แก่ 1. ปฏิกิริยาการเผาไหม้ ถ้าเผาไหม้ในบรรยากาศปกติหรือในบริเวณที่มี O 2 น้อยจะให้เขม่า ( มากกว่าแอลคีน) แต่ถ้าเผาในบริเวณที่มีออกซิเจนมากเกินพอ จะไม่ให้เขม่าเมื่อเกิดปฏิกิริยาสมบูรณ์จะได้ H 2 O และ CO 2 ซึ่งเขียนเป็นสมการทั่วไปเหมือนแอลเคนและแอลคีน 2. ปฏิกิริยาการเติม จะเกิดที่บริเวณพันธะสาม ( เหมือนกับแอลคีนซึ่งเกิดที่พันธะคู่) ก. ปฏิกิริยาการเติมไฮโดรเจน (hydrogenation) โดยมี Pt, Ni, หรือ Pd เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาจะได้ผลิตภัณฑ์เป็นแอลคีนหรือแอลเคนตามปริมาณของ H 2 ที่ใช้ ถ้า 1 โมลของแอลไคน์รวมตัวกับ H 2 1 โมลจะได้แอลคีน แต่ถ้าใช้ H 2 โมล จะได้แอลเคน - C C - + H 2 - CH = CH - - CH 2 - CH 2 - แอลไคน์ แอลคีน แอลเคน หรือ - C C - + 2H 2 - CH 2 - CH 2 - แอลไคน์ แอลคีน CH CH + H 2 CH 2 = CH 2 CH 3 - CH 3 CH 3 - C CH + H 2 CH 3 -CH = CH 2 CH 3 -CH 2 - CH 3 ข.
ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลเคนปฏิกิริยาการแทนที่(Substitution)ปฏิกิริยาการแทนที่ด้วยแฮโล เจน(Halogenation)แสง CH3CH2CH3+Cl2 CH3CH2CH2Cl+HCl CH3CHCH3 แสง Cl หรือ C3H8 + Cl2 แสง 3H7Cl + HCl C + Cl2 Cl + HCl 11. ปฏิก ิร ิย าเคมีข องแอลเคนปฏิกิริยาแทนที่ด้วยหมู่ไนโตร(Nitration) CH4 + HNO3 400-500°CCH3-NO2 + H2O ความดัน สูง 12. สารประกอบแอลคีนแอลคีน(Alkenes) มีสูตรทั่วไป CnH2nจัดเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนประเภทไม่ อิ่มตัว(Unsaturated hydrocarbon)พันธะระหว่างคาร์บอนอะตอมในโมเลกุลมี พันธะคู่(C=C) และเป็นหมู่ฟังก์ของแอลคีนมีทั้งโครงสร้างที่เป็นโซ่เปิด(โซ่ตรงและโซ่กิ่ง) และโซ่ปด ิโครงสร้างที่เป็นโซ่ปิดเรียกว่าไซโคลแอล คีน(Cycloalkene) มีสตรทั่วไป CnH2n-2 ู 13. สมบัต ข องแอลคีน ิ Alkenes(CnH2n) จุดหลอมเหลวและจุดเดือดของแอลเคนโซ่ตรงบางชนิด สูตรโมเลกุล จุดหลอมเหลว(°C) จุดเดือด(°C) C2H4 -169. 1 -103. 7 C3H6 -185. 2 -47. 7 C4H8 -185. 3 -6. 3 C5H10 -165. 2 30. 0 ข้อมูลจาก: เคมี เล่ม๕ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 14. สมบัต ข องแอลคีน ิ Alkenes(CnH2n) จุดหลอมเหลวและจุดเดือดของแอลเคนโซ่ตรงบางชนิด สูตรโมเลกุล จุดหลอมเหลว(°C) จุดเดือด(°C) C6H12 -139.